Otizm spektrum bozukluğu (OSB) günümüzde, özellikle çocuklar arasında oldukça yaygın bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır. Araştırmalar, otizm tanısı almış çocukların yaklaşık %75'inin erkek olduğunu göstermektedir. Bu durum, bilim insanlarını ve anne-babaları, otizmin cinsiyetler arasındaki dağılımındaki bu çarpıklığı anlamak için araştırmalara yönlendiriyor. Peki, otizm erkek çocuklarında neden daha yaygın? Bu sorunun yanıtı, genetik, biyolojik ve çevresel faktörlerin karmaşık etkileşiminde yatıyor.
Otizmin neden bu kadar yaygın olduğu konusunda birçok teori öne sürülmektedir. Bunların başında genetik faktörler gelmektedir. Araştırmalar, otizm ile ilgili bazı genlerin kadınlar üzerinde erkeklere kıyasla daha az etkili olduğunu ortaya koymuştur. Örneğin, X kromozomu üzerinden taşınan genler, erkeklerde daha görünür hale gelebiliyor. Erkeklerin sadece bir X kromozomu bulunurken, kadınların iki X kromozomu bulunması, dolayısıyla bazı genetik mutasyonların etkisini tolleransla karşılamalarına olanak tanıyabilmektedir. Bu durum, erkek çocuklarında otizm spektrum bozukluklarının daha sık meydana gelmesine neden olabilir.
İlgili genetik çalışmalar, otizmle ilişkilendirilen genleri belirlemeye devam etmektedir. Örneğin, 'CHD8' ve 'SHANK3' gibi genlerin otizm riskini artırdığı belirlenmiştir. Bu tür genetik mutasyonlar, bazı erkek çocuklarında otizm belirtilerinin daha belirgin hale gelmesine yol açabilir. Ayrıca erkek çocuklarının genetiği, çevresel faktörlere karşı daha hassas olabilir; bu da onları otizme daha yatkın hale getirebilir.
Genetik faktörlerin yanı sıra biyolojik ve çevresel faktörlerin de rol oynadığı düşünülmektedir. Hamilelik sırasında yaşanan bazı stres faktörleri, enfeksiyonlar ve hormonal değişiklikler, çocuğun gelişimini etkileyerek otizm spektrum bozukluğu riskini artırabilir. Özellikle hamilelik sürecinde yaşanan yüksek düzeyde stres, erkek fetüslerinin beyin gelişimini olumsuz etkileyebilir. Bu tehditler, erkeklerin beyin gelişiminde daha fazla risk altında olmalarına yol açabilir.
Ek olarak, bazı araştırmalar belirli çevresel toksinlerin erkek çocuklarının otizm spektrum bozukluğuna yakalanma riskini artırabileceğini göstermektedir. Örneğin, kurşun, civa ve diğer kimyasal maddelere maruz kalmanın, otizm belirtilerinin ortaya çıkmasını tetikleyebileceğine dair kanıtlar mevcuttur. Bu yönler, çevresel faktörlerin de cinsiyetler arası farklılıkları etkileyen önemli etkenler olduğunu göstermektedir.
Sonuç olarak, otizmin erkek çocuklarında daha yaygın görülmesi, yalnızca genetik nedenlere değil, aynı zamanda çevresel faktörlere de bağlıdır. Bilim insanları bu konuyu daha iyi anlayabilmek için çalışmalarına devam etmektedir. Hem genetik hem de çevresel etkenlerin etkileşimi, gelecekte otizm gibi spektrum bozukluklarının daha iyi anlaşılmasına ve müdahale stratejilerinin geliştirilmesine olanak sağlayacaktır. Bu, hem araştırmacılar hem de aileler için umut verici bir gelişme olarak öne çıkmaktadır.
